بازاریابی و تبلیغات ویروسی

   بازاریابی ویروسی شیوه ای از بازاریابی است که معمولاً به صورت مجازی از طریق شبکه های اجتماعی موجود یا ایمیل در اینترنت ارائه می شود و به روش‌های متفاوتی انجام می گردد. در واقع بازاریابی ویروسی را می‌توان به این صورت تعریف نمود:
یک تکنیک بازاریابی است که از شبکه‌ های اجتماعی موجود برای افزایش تصاعدی از طریق یک فرایند ویروس مانند استفاده می کند. این شیوه، از طریق بازاریابی دهان به دهان با استفاده از اینترنت به صورت آنلاین گسترش یافته و برای دسترسی سریع به تعداد زیادی از افراد بسیار مفید می باشد. از دیدگاه بازاریابی، طبق این فرایند افراد تشویق می‌شوند اطلاعات بازاریابی مطلوبی را که دریافت می‌کنند در محیطی فرا رسانه‌ای منتقل کنند؛ اطلاعاتی که به طور اتفاقی یا به طور برنامه‌ریزی شده، مطلوب فرد هستند. این روش از نظر توزیع شبیه ویروس (زیستی) یا ویروس رسانه ای توسط بازاریابی دهان به دهان یا توسط اینترنت و شبکه های موبایل به صورت متن، تصویر، کلیپ یا فیلم کوتاه تصویر متحرک انجام می گیرد. استفاده از بازاریابی ویروسی با ظهور اینترنت و خصوصآ شبکه های اجتماعی در ایران نیز رواج یافت. یکی از بزرگترین استفاده از این شکل بازاریابی را یک شرکت فعال در زمینه  تفریحات آبی در تابستان 93 با بهره گیری از یک طنز رایج در شبکه های اجتماعی استفاده کرد و نام تجاری خود را در قالب یکی از  طنزها بر سر زبان ها انداخت.
   بازاریابی ویروسی هیچ وقت نمی تواند جایگزینی برای یک استراتژی جامع بازاریابی باشد، در بکارگیری بازاریابی ویروسی برای ایجاد تبلیغات فرد به فرد این تکنیک نباید به عنوان یک عملگر مستقل در نظر گرفته شود. بازاریابی ویروسی به استراتژی‌ها و راهکارهایی در بازاریابی گفته می‌شود که باعث می‌شود تک‌ تک افراد، پیام تبلیغاتی شرکت را به دیگران منتقل کنند. این شیوه از بازاریابی، شرایط را برای افزایش و تأثیرگذاری بیشتر تبلیغات فراهم می سازد. این استراتژی درست مثل ویروس، از شیوه‌ تکثیر سریع برای انتشار پیام به هزاران و میلیون‌ ها مخاطب استفاده می نماید. خارج از فضای مجازی و محیط اینترنت، بازاریابی ویروسی با عناوینی چون بازاریابی دهان به دهان، بازاریابی همهمه‌ای (BUZZ Marketing) یا بازاریابی شبکه‌‌ای شناخته شده است در دنیای اینترنت، این شیوه از بازاریابی را بازاریابی ویروسی می‌نامند.
  برخی از استراتژی‌ های بازاریابی ویروسی، بهتر از دیگر استراتژی‌ ها عمل خواهند کرد. در واقع تمام آنها همچون نمونه‌ سرویس Hotmail.com موفقیت‌آمیز نیستند. یک استراتژی موفق و مؤثر در بازاریابی ویروسی باید ویژگی‌ های زیر را داشته باشد:
۱. محصولات و خدمات ارزشمندی ارائه بدهد و خوب تبلیغ کند:
   یکی از مؤثرترین و قدرتمندترین کلمات در دامنه‌ لغات یک بازاریاب، کلمه‌ «رایگان» است. بیشتر برنامه‌ های بازاریابی ویروسی، برای جلب توجه مخاطبان، محصولات و خدمات ارزشمندی را به صورت رایگان ارائه می‌ کنند. سرویس‌ های ایمیل رایگان، اطلاعات رایگان، نرم‌ افزارهای رایگان که قابلیت‌ های زیاد و مفیدی دارند اما نه به اندازه‌ نسخه‌ی پولی. محصولات و خدمات ارزان ممکن است توجه مشتری را جلب کنند، اما محصولات و خدمات رایگان، این کار را بسیار سریع‌ تر انجام خواهند داد. بازاریابان ویروسی معمولا مزد تلاش‌ های خود را با تأخیر دریافت می‌کنند و نتیجه‌ کار خود را امروز نمی‌بینند اما به مرور زمان می‌ توانند توجه عده‌ زیادی از مخاطبان را جلب کنند و شاهد تأثیرگذاری و نتیجه‌ تبلیغات خود باشند. نکته‌ کلیدی در این روش، صبر است. مطمئنا محصول و خدمات رایگان که اتفاقا کیفیت مطلوبی هم دارد، توجه همه را جلب می کند. به این ترتیب، تلاش شما به مرور زمان نتیجه می‌دهد و سود خواهید کرد. جلب توجه مشتریان فرصت‌  های زیادی برای تبلیغات و معرفی بهتر و بیشتر محصولات را فراهم می سازد. افزایش بازده‌ تبلیغات، حراج‌ های اینترنتی و آدرس‌ های ایمیل، فرصت‌ های بی‌نظیری هستند که ارائه‌ی محصولات رایگان، برای شما به دنبال می‌آورد. برای اینکه محصولات خود را بفروشید، باید مزایایی برای مشتریان در نظر بگیرید. به طور مثال، ارائه‌ی نسخه‌ی رایگان از یک نرم‌افزار، نمونه‌ی خوبی برای نشان‌ دادن ضرورت این عنصر از بازاریابی ویروسی است.
۲. امکان انتقال راحت پیام و تکثیر تبلیغات را فراهم کند:
   همیشه با آغاز فصل سرما، پزشکان و متخصصان به افراد توصیه می‌کنند تا نکات بهداشتی را برای پیشگیری از ابتلا به انواع سرماخوردگی و آنفلوآنزا رعایت نمایند. آنها از مردم می‌خواهند که با فرد بیمار تماس نداشته باشند، دست‌های خود را دائم بشویند و بینی، چشم‌ ها و دهان خود را لمس نکنند. ویروس‌ها، فقط زمانی پخش می‌شوند که امکان انتقال آنها به سادگی فراهم باشد. راه ارتباطی و رسانه‌ای که برای انتقال پیام تبلیغاتی خود در نظر گرفته‌اید، باید ساده و آسان باشند تا امکان تکثیر و انتقال را به راحتی فراهم سازد. این راه‌های ارتباطی هر چیزی ممکن است باشد؛ یک نسخه‌ی رایگان از نرم‌افزار، ایمیل، وب‌سایت و…
   بازاریابی ویروسی در فضای اینترنت به خوبی عمل می‌کند چون در این فضا امکان برقراری ارتباط با بیشترین سرعت ممکن، فراهم است. این روزها، برقرار کردن ارتباط از طریق اینترنت، هم راحت و هم کم‌ هزینه است. عناصر تبلیغاتی دیجیتالی، به سادگی قابل کپی‌شدن هستند. از دید بازاریابی، باید پیام تبلیغاتی خود را به نحوی در نظر بگیرید که ساده باشد و به راحتی منتقل شود، بدون اینکه تنزل کرده و یا تغییری در آن ایجاد شود. پیام هر چه کوتاه‌ تر باشد بهتر است. مثلا پیام تبلیغاتی هات‌ میل را در نظر بگیرید، در عین حال که کوتاه است، ویژگی‌های این سرویس را به خوبی معرفی می‌کند: «فضای اختصاصی و رایگان ایمیل خود را از Hotmail دریافت کنید.»
این پیام، کوتاه و قانع‌کننده است و در پایان هر پیام رایگان، برای مخاطب ایمیل ارسال می‌شود.
۳. شرایط لازم برای رشد را داشته باشد:
   برای اینکه تبلیغات ویروسی درست مثل آتش گسترش پیدا کند، شیوه‌ های انتقال آنها باید به سرعت مقیاس‌ پذیر و قابل اندازه‌گیری و بررسی باشد. نقطه‌ ضعفی که در مورد نمونه‌ی Hotmail می‌توان عنوان کرد این است که یک سرویس رایگان ایمیل باید سرور ایمیل اختصاصی خود را داشته باشد تا پیام‌ها را منتقل کند. اگر استراتژی بازاریابی ویروسی، به درستی عمل کند و موفقیت‌آمیز باشد، سرور ایمیل باید به سرعت به سیستم اضافه گردد، در غیر این صورت، سیستم توانایی پاسخگویی به این حجم از رشد را نخواهد داشت و به زودی با شکست مواجه خواهد شد. قبل از شروع هر مدل ویروسی باید از قبل به جزئیات آن فکر کنید و برای تطابق سریع سیستم با درخواست‌ها، آمادگی داشته باشید.
۴. از رفتارها و انگیزه‌های رایج به نفع خود استفاده کنید:
   همه‌ ما دوست داریم از دیگران جلوتر باشیم، بهتر دیده شویم، دوست‌ داشتنی‌ تر باشیم یا بهتر ما را درک کنند. حرص و طمع برای رسیدن به علایق و دست یافتن به جایگاه مورد نظر، بر بسیاری از رفتارها و تصمیمات ما تأثیر می‌گذارد. این تمایلات ما را وادار می‌کند تا به میلیون‌ها وب‌سایت سر بزنیم یا میلیاردها ایمیل را بخوانیم و از محصولات معرفی‌ شده استفاده کنیم. پس یک استراتژی تبلیغاتی بر اساس انگیزه‌ها و تمایلات بشری برنامه‌ ریزی کنید و منتظر موفقیت خود باشید.
۵. از شبکه‌ های ارتباطی موجود نهایت استفاده را ببرید:
   بیشتر افراد، اجتماعی هستند. متخصصان علوم اجتماعی می‌گویند که هر فرد، شبکه‌ای از ۸ تا ۱۲ نفر در اطراف خود دارد که شامل دوستان، اعضای خانواده و همکارانش است. البته شبکه‌ ارتباطی افراد مختلف متفاوت است و بستگی به جایگاه اجتماعی آنها دارد. مثلا یک پیشخدمت، در طول یک هفته‌ کاری با تعداد زیادی از مشتریان در ارتباط است. بازاریابان شبکه‌ای به خوبی از قدرت شبکه‌های ارتباطی انسانی آگاهی دارند؛ هم گروه‌های قوی و به هم‌ پیوسته و هم گروه‌هایی که ارتباط ضعیف‌ تری دارند. علاوه بر این، افراد در فضای اینترنت هم به گسترش دامنه‌ ارتباطات انسانی خود می‌پردازند. آنها آدرس‌ های ایمیل مختلف را جمع‌آوری می‌کنند و آدرس وب‌سایت‌های مختلف را به فهرست علاقه‌مندی‌های خود اضافه می نمایند. بنابراین، بهترین کار این است که از این شبکه‌های ارتباطی موجود و فهرست ایمیل‌های مختلف استفاده کنیم. یاد بگیرید که پیام خود را در یک گروه ارتباطی موجود بین افراد منتشر کنید و منتظر انتشار گسترده‌ی آن نیز باشید.
۶. از منابع دیگران استفاده کند:
خلاقانه‌ ترین بازاریاب‌ های ویروسی، آنهایی هستند که از منابع دیگران برای معرفی خود استفاده می‌کنند. مثلا، شرکت‌هایی که پیام تبلیغاتی یا لینک محصول خود را در وب‌سایت دیگری منتشر می‌کنند یا نویسنده‌هایی که مقاله‌های رایگان در وب‌سایت‌های دیگر منتشر می‌کنند. از این طریق شما با استفاده از منابع دیگران به معرفی محصولات و خدمات خود پرداخته‌اید و از منابع و امکانات وب‌سایت دیگر برای ارائه و معرفی محصول خود استفاده نموده اید.